نگهداری پمپ

با توجه به مشخصات هر الکتروموتور یا الکتروپمپ از قبیل میزان دور در دقیقه، قدرت، حداکثر بار، فرکانس و ولتاژ مجاز برق شهر، نوع سیال قابل انتقال، حداکثر جریان مجاز، حداقل ارتفاع مجاز و تکفاز یا سه فاز بودن آن که دارای اهمیت ویژه ای نیز هستند، می توان به انتخاب سیستم حفاظتی مناسب با آن پرداخت با گل الکتریک پارت همراه باشید تا نکاتی مفید در راستای نگهداری از پمپ در اختیار شما قرار بدهیم.

 

 

چک لیست تعمیر و نگهداری پمپ

در صورتی که در انتخاب پمپ به فاکتورهایی همچون ولتاژ برق شهر، نوع سیال، میزان آبدهی درخواستی و ارتفاع مجاز و همچنین سیستم حفاظتی مناسب توجه شود. قطعاً مشکل اساسی برای آن ایجاد نشده و به تعمیرات کلی احتیاج نخواهد داشت. علاوه بر آن، به منظور عملکرد بهتر پمپ، بایستی توصیه های سازنده را در مورد نحوه بکارگیری آن نیز مد نظر قرار دهید. تابلویی که کنترل موارد مختلف در الکتروموتور یا الکتروپمپ را بر عهده دارد، تابلو حفاظتی نامیده می شود و در صورت بروز کوچکترین مشکل و آسیب دیدگی، به قطع برق ورودی آن خواهد پرداخت. تابلوهای معمولی با داشتن کنترل فاز، بی متال، کنترل بار و ترموگارد، همچنین تابلوهای محافظ الکترونیکی به تنهایی، عملکرد مناسب پمپ شما را تضمین می کنند.

 

دلایل اصلی سوختن الکتروموتور یا پمپ

در ادامه قصد داریم به بررسی کلیه مواردی که می تواند سبب سوختن پمپ یا الکتروموتور شود بپردازیم.

کار کردن پمپ در حالت بدون آب و بدون بار

در صورتی که پمپ شما به مدت زیادی بسته به قدرت و نوع آن از 60-5 دقیقه، بدون آب و بدون بار کار کند. تلفات انرژی زیادی را به شکل گرمایی به همراه دارد. بنابراین، احتمال سوختن سیم پیچ آن در صورت عدم برخورداری از اورلود حرارتی یا ترموگارد و یا تابلوی محافظ الکترونیکی زیاد است.

• در چنین شرایطی، همه عایق های آن به علت گرمای به وجود آمده به حالت شکننده و خشک در آمده و ذوب می شوند. در نتیجه این امر سبب سوختگی شارلاک روی سیم پیچ و سیاه شدن لاک روکش سیم ها می گردد؛ همچنین بسته به مدت زمان برق دار بودن سیم پیچ، ممکن است تا اتصال بدنه، نیم سوز شدن و حتی خرابی الکتروپمپ نیز پیش رود، بنابراین، در صورت داشتن سیستم حفاظتی، امکان کنترل صدمات وارده وجود دارد.

• به خاطر داشته باشید که در این وضعیت، شرایط یکسانی را می توان برای سیم پیچ اصلی، تکفاز، سیم پیچ راه انداز و کلیه فازهای سیم پیچ سه فاز و همچنین خازن متصور شد. به نحوی که احتمال صدمه زدن حرارت ایجاد شده به کلیه اجزاء وجود دارد.

 

 

وجود اضافه بار یا ارتفاع غیر مجاز

وجود اضافه بار یا ارتفاع غیر مجاز و همچنین انتقال سیال با غلظت بیشتر از حد مجاز می تواند فشار بر پروفیل پروانه ها ایجاد کرده و در نتیجه سیم پیچ به علت کشیدن جریان بیش از حد مجاز گرم شود. در این صورت، اگر که سیستم حفاظتی مناسب وجود نداشته باشد، سوختن پمپ در مدت زمان اندکی مشابه کارکردن در حالت بدون آب و بی بار دور از انتظار نیست. با این تفاوت که در این شرایط، سوختن سیم ها سریعتر از عایق ها، آن هم به جهت زیادتر بودن حرارت مسی رخ می دهد.

 

دلایل مهم سوختن الکتروموتور یا پمپ

• توجه داشته باشید که اگر که مجبور هستید از پمپ در ارتفاع پایین تر از ارتفاع مجاز استفاده نمایید. به منظور پیشگیری از بار اضافه، اقدام به ایجاد ارتفاع مجاز با نصب یک شیر فلکه در مسیر پمپ کنید و به تنظیم جریان مصرفی در حد مجاز آن بپردازید.

• از دیگر نکات مهم در این رابطه این است که سوختن سیم پیچ اصلی نسبت به سیم پیچ راه انداز در الکتروموتورها یا الکتروپمپ های تکفاز خازن دائم سریعتر اتفاق می افتد.

گیر کردن پروانه پمپ و خرابی بلبرینگ

خرابی بلبرینگ، گیر کردن پروانه و گیرپاژ کردن روتور در پمپ ها، افزایش جریان مجاز را به همراه داشته و اگر که سیستم محافظتی مناسب وجود نداشته باشد. در آن صورت احتمال سوختن پمپ در مدت زمان کوتاه تری نسبت به حالت انتقال سیال با غلظت بیشتر وجود دارد؛ همچنین در این وضعیت، سوختن سیم پیچ بسیار زودتر از عایق به جهت زیاد بودن حرارت مسی رخ می دهد. توجه داشته باشید که در این حالت، سوختن سیم پیچ راه انداز در مقایسه با سیم پیچ اصلی سریعتر رخ می دهد؛ همچنین خازن راه انداز سیم پیچ به احتمال زیاد می سوزد و خراب خواهد شد.

ایجاد اتصال کوتاه در بوبین های سیم پیچ

اگر در بوبین های سیم پیچ اتصال کوتاه ایجاد شود، بتدریج شاهد گسترش جرقه زدن آن خواهیم بود. در نتیجه افزایش آمپر مصرفی با بالا رفتن میزان این اتصالات کوچک در بوبین رخ می دهد. در این حالت، اگر یک سیستم حفاظتی مناسب نباشد. دامنه مشکلات به صورت قابل توجهی افزایش یافته و با در بر گرفتن کلیه بوبین ها، سوختن کامل پمپ را منجر خواهد شد.

 

کشیدگی و زخمی شدن کابل پمپ

یکی از مواردی که سبب اتصال کوتاه در پمپ می شود، زخمی شدن و کشیدگی کابل پمپ و بروز اتصال بدنه است. در این حالت، بایستی انتظار جرقه و شوک شدید را در صورت نبود سیستم حفاظتی مناسب داشته باشیم که حتی می تواند آسیب جدی به پمپ وارد نماید. به ویژه در الکتروپمپ های سه فاز که احتمال افزایش آمپر مصرفی در آنها تا صدها برابر، به دلیل اتصال فاز به فاز وجود داشته و حتی در چنین مواردی وقوع انفجار بسیار محتمل خواهد بود.

 

قطعی در اتصالات خازن و یا قطع یک فاز

علاوه بر موارد ذکر شده، مشکل اساسی دیگری که می توان به آن اشاره نمود، قطع اتصالات خازن در پمپ های تکفاز و یا قطع یک فاز به هر علتی در پمپ های سه فاز است.

• در صورت قرار داشتن پمپ در حالت استارت و عدم برخورداری آن از یک سیستم حفاظتی مناسب، احتمال سوختن پمپ به صورت کامل، به علت قطع اتصالات خازن در پمپ های تکفاز و یا دو فاز بودن برق در نوع سه فاز آن وجود دارد که همین امر مانع از حرکت پمپ و افزایش آمپر مصرفی آن می شود. در چنین وضعیتی، با آسیب دیدگی دو دسته کلاف سیم پیچ در پمپ های سه فاز که به برق متصل هستند، مواجه خواهیم بود. در نتیجه دست کم یک کلاف به صورت کامل می سوزد و نیم سوز شدن و یا حرارت دیدن کلاف دیگر نیز رخ می دهد، در حالی که یک کلاف که به قطعی فاز مربوط است، سالم خواهد ماند. در پمپ های تکفاز نیز سیم پیچ استارت سالم مانده، در حالی که سیم پیچ اصلی به صورت کامل می سوزد.

• در حالت کار کردن الکتروموتور یا pump، اگر که برق دو فاز شود و یا قطعی سیم اتصال خازن در الکتروموتورهای تکفاز رخ دهد. آن وقت، فلوی مغناطیسی و هارمونیهای موجود در سیم پیچ بهم ریخته و سبب افزایش تلفات هیسترزیس و فوکوی هسته آهنی استاتور می شود. در نتیجه این مسئله گرمای بسیار زیادی را تولید خواهد کرد. از سوی دیگر، در دسته کلاف های سیم پیچ متصل به برق، شاهد افزایش جریان مصرفی خواهیم بود که گرمای مسی ایجاد کرده و بنابراین، احتمال آسیب دیدگی و سوختن کامل و سریع سیم پیچ متصل به برق تا زمان عمل کردن فیوز وجود دارد. در این وضعیت، سوختن یک یا هر دو کلاف در الکتروموتورهای سه فاز و سیم پیچ اصلی در الکتروموتورهای تکفاز دور از انتظار نیست. از این رو، وجود سیستم حفاظتی مناسب می تواند سبب قطع سریع جریان برق با شروع این مشکل گردد.

 

بر عکس کار کردن پمپ

در صورتی که در پمپ های سه فاز، پمپ برعکس کار کند، جریان مصرفی افزایش یافته و نه فقط شاهد کاهش میزان فشار و دبی به میزان قابل توجهی خواهیم بود. بلکه آمپر مصرفی نیز بالا می رود. در نتیجه به دلیل نبود سیستم حفاظتی مناسب، سیم پیج پمپ با گرم شدن خواهد سوخت. به منظور برطرف کردن این مشکل، اقدام به تعویض اتصالات دو فاز با یکدیگر نمایید. به جهت اشتباه متصل شدن سیم های استارت یا خازن در پمپ های تکفاز، بر عکس شدن دور الکتروموتور رخ می دهد. از این رو، فشار کار بر روی سیم پیچ راه انداز که دارای توان و قطر کمتری است، وارد می آید. بدین ترتیب، شاهد سوختن سریع سیم پیچ راه انداز با افزایش آمپر مصرفی به دلیل عدم وجود سیستم حفاظتی مناسب خواهیم بود.

• نکته ای که باید در این شرایط توجه کنید این است که سوختن سیم پیچ های سه فاز مشابه سوختن در حالت اضافه بار بوده و احتمال آسیب دیدگی کلیه سیم پیچ ها و عایق ها به شکل یکسان وجود دارد.

 

نکات آموزشی درباره نگهداری از پمپ

در پمپ های تکفاز که نصب خازن راه انداز به وسیله مصرف کننده در خارج از پمپ انجام می گیرد. بیشتر سازندگان به رعایت یک استاندارد کلی که در این رابطه وجود دارد، خواهند پرداخت. سیم های آبی، مشکی و قهوه ای بر اساس شکل زیر قرار می گیرند. اما در صورت عدم رعایت این استاندارد یا اینکه اگر در این رابطه دچار تردید شده اید. می توانید اقدام به مشخص نمودن سیم های اتصال به برق و خازن به کمک یک اهم متر دیجیتالی و دقیق مانند شکل زیر کنید.
مقدار اهم میان اصلی و مشترک (BLK-BLU) نسبت به اهم میان استارت و مشترک(BLK-BRN) همواره کمتر است. همچنین اهم بین اصلی و استارت باید در حالت سالم بودن، همواره مساوی با مجموع اهم مشترک با اصلی و اهم مشترک با استارت باشد.

روش مذکور، برای تقریباً 98 درصد از پمپ های تولیدی همواره صدق می کند، مگر در صورت وجود حالت های خاص سیم بندی. همچنین امکان استفاده از این روش جهت تعیین سوخته بودن یا سالم بودن سیم پیچ الکتروموتورها یا پمپ هایی با خازن راه انداز که در بیرون بسته شده وجود دارد. در این شرایط، سعی کنید پس از خارج کردن خازن از مدار، اندازه گیری اهم را انجام دهید.
یکی از نکات حائز اهمیت که بایستی به خاطر داشته باشید این است که اهم میان اتصالات سه فاز در پمپ های سه فاز، همواره به یک اندازه و یکسان بوده که این روش نیز نشانگر سالم بودن و عدم سوختگی سیم پیچ می باشد.
نکته دیگر که باید به آن اشاره نمود، این است که به منظور اطمینان از سالم بودن خازن و تست آن، بایستی نخست دو سر خازن را به یک قطعه فلزی متصل کرده و از این طریق عمل دشارژ یا تخلیه ولتاژ احتمالی آن را انجام دهید. پس از آن، با کمک اهم متر که بر روی حالت اهم تنظیم شده، اقدام به اندازه گیری اهم دو صورت خازن نمایید.

در این وضعیت، عقربه بعد از اتصال به دو سر اهم متر، حرکت کرده و با عبور از اهم کم به سمت اهم زیاد مانند مگا اهم می رود و سپس با تعویض دو سر اهم متر، تکرار مجدد این عمل صورت می گیرد. اگر با تکرار این کار، دوباره عقربه با حرکت از اهم کم به اهم در حد مگا برسد، خازن به صورت صحیح عمل کرده و قابل استفاده است. در غیر این صورت خازن از داخل اتصالی داشته و خراب است و باید آن را تعویض کرد. لازم به ذکر است که در هنگام انتخاب خازن، از نوع مرغوب آن که دارای ظرفیت میکرو فاراد مشخص شده از سوی سازنده بوده و از ولتاژ کاری بیش از 400 ولت برخوردار است، استفاده کنید.